Niemal każdego dnia w obrocie pojawiają się nowe marki stanowiące istotny element promocji przedsiębiorstwa. Im więcej poświęci się czasu i pieniędzy na budowanie dobrego wizerunku firmy, tym jej nazwa cieszy się większym zaufaniem konsumentów. A to naturalnie podnosi sprzedaż. Silna marka jest magnesem na klientów i często stanowi najcenniejsze aktywo przedsiębiorstwa. Przeczytaj dlaczego warto ją zastrzec jako znak towarowy w Urzędzie Patentowym.
Czy nazwa i logo firmy to znak towarowy?
Definicja znaku towarowego umieszczona została w polskiej ustawie Prawo własności przemysłowej:
„Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów/usług jednego przedsiębiorstwa od towarów/usług innego przedsiębiorstwa”.
Znajdują się tam przykładowe wyliczenia form oznaczeń, które mogą zostać uznane za znaki towarowe. Wśród otwartego katalogu są np.:
- wyrazy;
- rysunki;
- ornamenty;
- kompozycje kolorystyczne;
- formy przestrzenne, w tym formy opakowania lub towaru;
- melodie lub inny sygnały dźwiękowe.
Aby korzystać z ochrony przewidzianej w ww. ustawie, należy swoją markę zastrzec.
Formalnie robi się to poprzez złożenie wniosku o rejestrację znaku towarowego. To gdzie taki wniosek się składa, zależy od tego jaki ma być zakres terytorialny ochrony. Jeżeli działamy jedynie w Polsce, to należy go złożyć do Urzędu Patentowego RP w Warszawie. Jeżeli działamy na terenie Unii Europejskiej, to powinniśmy się ubiegać o ochronę w Urzędzie UE ds. Własności Intelektualnej.
Nie ma co prawda możliwości ochrony znaku towarowego na cały świat, ale istnieje procedura tzw. międzynarodowej rejestracji. Mając już zarejestrowany znak w Polsce lub UE można jego ochronę rozszerzyć na wybrane kraje przez Światową Organizację Własności Intelektualnej.
Choć odmian znaków towarowych jest wiele, w praktyce przedsiębiorcy najczęściej rejestrują firmową nazwę lub firmowe logo. Sama ochrona trwa 10 lat od daty zgłoszenia i może być sukcesywnie przedłużana na kolejne tego typu okresy teoretycznie w nieskończoność.
Przeczytaj: Czy robiąc jedno zgłoszenie można chronić nazwę i logo firmy?
Prawo nie zmusza przedsiębiorców do rejestrowania znaku towarowego. Posiadanie takiej ochrony daje jednak wiele korzyści i pozwala uniknąć sporów o markę.
- 1 -
Po uzyskaniu świadectwa rejestracji stajemy się właścicielami marki.
Przed wyborem nazwy firmy warto dokładne sprawdzić czy nie narusza ona już wcześniej chronionego znaku towarowego. Same poszukiwania w wyszukiwarce Google czy w ramach wolnych domen internetowych to za mało. Dana marka może nie być obecna na rynku polskim, choć może korzystać z ochrony na całą Unię Europejską.
Badanie na identyczność można wykonać samodzielnie. Urzędy Patentowe w większości publikują on line bazy zarejestrowanych znaków towarowych. Problem w tym, że kolizją mogą być nie tylko znaki identyczne, ale i podobne. Jeżeli masz wątpliwości jak zinterpretować dany przypadek – zwróć się o pomoc do rzecznika patentowego.
Jeżeli wynik badania okaże się dla Ciebie korzystny, możesz zgłosić swój znak towarowy do rejestracji. Jeżeli pomyślnie przejdziesz całą procedurę, Urząd Patentowy wyda Ci świadectwo ochronne. Znajdą się tam bardzo istotne informacje:
- jakie oznaczenie jest chronione (nazwa lub logo firmy);
- jakie jest terytorium ochrony (Polska, Unia Europejska, wybrane kraje świata);
- do oznaczania jakich towarów lub usług służy dany znak, oraz
- że to Tobie przysługują do niego prawa wyłączne.
Tylko dzięki rejestracji znaku towarowego możesz czuć się realnym właścicielem swojej marki. Samo założenie firmy (działalności gospodarczej lub spółki) nie daje Ci jeszcze prawa wyłącznego. Fakt, że w rejestrze CEIDG jest prawie 400 przedsiębiorców posługujących się nazwą TOMBUD powinien dać Ci do myślenia.
-2-
Na zarejestrowanym znaku towarowym można zarabiać.
Są branże w których naturalnym etapem rozwoju jest udzielanie franczyzy.
Bardzo często dotyczy to restauratorów. Najpierw zaczynają oni od prowadzenia jednego lokalu. Z biegiem lat budują know how i zaufanie klientów. Swój biznes mogą skalować nawiązując współpracę z innymi podmiotami chcącymi działać pod ich marką.
W takim przypadku częścią umowy franczyzy powinna być licencja na korzystanie ze znaku towarowego. Jest to korzystne dla dwóch stron. Właściciel marki ma poczucie, że nikt bez jego zgody na terenie całego kraju nie może posługiwać się identyczną ani podobną nazwą. Franczyzobiorca z kolei może się czuć bezpiecznie, ponieważ korzysta ze znaku towarowego, który jest zarejestrowany. Może więc zakładać, że korzystając z danej marki nie narusza praw osób trzecich.
Prowadzenie biznesu na większą skalę bez rejestracji znaku jest szalenie ryzykowne.
Może bowiem dojść do sytuacji, gdy po otworzeniu kilku lokalów w całej Polsce okaże się, że konkurent zarejestrował nasz znak towarowy i żąda odszkodowania. Takie sprawy nie są nagłaśniane przez media, ale dochodzi do nich stosunkowo często. Co więcej, są firmy (trolle od znaków towarowych), które mają model biznesowy oparty o kradzież marki w celu szantażowania przedsiębiorców. Rejestracja znaku towarowego pacyfikuje takie działania.
Licencje na korzystanie ze znaku towarowego są popularne w przemyśle muzycznym. Zespół, który zarejestruje swoje logo jako znak towarowy może wejść we współpracę z producentami gadżetów, zabawek czy odzieży. Dzięki temu w prosty sposób mogą oni skomercjalizować swoją rozpoznawalną markę.
Warto również pamiętać o tym, że rejestracja znaku towarowego daje możliwości optymalizacji podatkowej. Jeżeli prawa do znaku będą przysługiwać osobie fizycznej, to w każdej chwili może ona udzielić licencji na jego używanie spółce. Z drugiej strony jeżeli wartość znaku towarowego będzie znacząca, to można go wnieść aportem do spółki co daje ogromne korzyści podatkowe.
-3-
Znak towarowy jako ratunek z chwilą bankructwa.
Tak jak już napisałem wcześniej, rozpoznawalny w branży znak towarowy jest cenny. Jego wartość da się dokładnie oszacować. Firma, która ma problemy finansowe może podjąć próbę sprzedaży takiego znaku.
Jeżeli jej się to uda, to o taką kwotę pomniejszy swoje długi. Potencjalni nabywcy będą musieli ocenić czy korzystniejsze będzie dla nich wejście na rynek z nową marką od zera, czy raczej kupienie takiej, która ma już ugruntowaną pozycję. Przykładowo w ostatnich latach miało miejsce spektakularne bankructwo marki odzieżowej ATLANTIC. Likwidator majątku sprzedał ten znak towarowy za niemal 1 mln złotych.
Z drugiej strony do ciekawej sytuacji dochodzi, kiedy znak towarowy należy do osoby fizycznej, która jedynie licencjonuje go spółce. W takim przypadku jeżeli spółka upada to likwidator nie może zająć prawa do znaku towarowego. Formalnie bowiem nie należy ono do spółki.
-4-
Znak towarowy jako narzędzie do walki z nieuczciwą konkurencją.
Nie jest tajemnicą, że konkurencja kopiuje i przybliża się do liderów w branży.
Często dotyczy to również nazwy i logo. W większości przypadków taki „kreatywny przedsiębiorca” nie skopiuje marki konkurenta w 100%. Tutaj naruszenie byłoby nader oczywiste. Bardziej prawdopodobne, że dokona delikatnych zmian. Doda jedną bądź dwie litery, ewentualnie nawiąże jedynie stylizacją logo do oznaczenia konkurenta.
Mając zarejestrowany znak towarowy można z tym skutecznie walczyć. Istnieje bogate orzecznictwo europejskich i polskich sądów, które mówi, że o naruszeniu prawa można mówić w sytuacji, kiedy oznaczenie konkurenta może wprowadzać odbiorców w błąd.
Należy jednak pamiętać, że w ewentualnym sporze należy w pierwszej kolejności udowodnić, że prawa w ogóle nam przysługują. Jeżeli swój znak towarowy zarejestrowałeś, to jest to banalnie proste i ogranicza się jedynie do przedłożenia świadectwa ochronnego. Brak takiej ochrony bardzo komplikuje sprawę. Musisz bowiem w oparciu o liczne dowody wykazywać co pod daną marką oferowałeś, na jakim terytorium i przez jaki czas. Może się nawet okazać, że choć konkurent używał zbliżonej nazwy do oznaczania identycznego towaru, to finalnie nie narusza prawa bo działał na drugim końcu Polski.
W przypadku rejestracji znaku towarowego oddalona działalność konkurenta nie jest problemem. Znak towarowy chroniony jest bowiem na terenie całego kraju.
-5-
Masz możliwość zablokowania reklam Google AdWords ze swoim znakiem towarowym.
Jeżeli dysponujesz zarejestrowanym znakiem towarowym (najlepiej w wersji słownej), to Google umożliwia Ci blokowanie reklam tekstowych AdWords z Twoją nazwą firmy.
To bardzo pomocne, jeżeli jesteś np. producentem i chcesz swój towar sprzedawać jedynie przez oficjalnych dystrybutorów, wówczas możesz udzielać zgody na reklamę AdWords tylko wybranym podmiotom. Od strony formalnej musisz wcześniej dokonać zgłoszenia do Google informacji o przysługujących Ci prawach. Odbywa się to przez specjalny formularz, gdzie musisz przesłać numer prawa ochronnego, a najlepiej skan całego świadectwa.
Dzięki temu Google nie pozwoli przejść żadnej reklamie, która w swoim tekście będzie zawierała Twój znak towarowy. Możesz jednak wybranym osobom udzielić pozwolenia na taką reklamę. Więcej na ten temat mówiłem w poniższym nagraniu.
